Yoga Nidra

Wat is Yoga Nidra?

Yoga Nidra is een van de praktijken uit de tantra yoga. Ook in het Mahayana en Vajrayana Boedhisme, Patanjali’s Yoga Sutras, en Shankaracharya’s Yoga Taravali wordt het beoefend of zijn er soortgelijke staten van bewustzijn beschrijven die je door meditatie kunt bereiken.

De oude geschriften beschrijven yoga nidra als een staat van bewustzijn en niet als een techniek of een proces. De staat is niet makkelijk te bereiken, het vereist veel training. Het is een staat waarin je hersenen delta golven produceren en waarin je tegelijkertijd alert en aanwezig bent. In deze staat kun je de neigingen van het ego verkennen en transformeren, nog voordat deze een vorm hebben aangenomen (want het is een staat die daarachter ligt, waar alles nog ongevormd is).

Yoga Nidra betekent ‘dynamische slaap’/ ‘bewuste slaap’, waarin je focus helemaal naar binnen is en waarin je bewust aanwezig blijft. Het is een staat voorbij het waak -bewustzijn en voorbij de droom-staat en voorbij de hypnotische staat. Swami Satyananda van de Bihar School of Yoga zegt: “Omdat het een staat is van verminderd gewaarzijn van de zintuigen, denken mensen dat het een vorm van hypnose is. Maar de staat van zijn is ver voorbij hypnose.”

Het oorspronkelijke doel van yoga nidra

Het doel, zoals onderwezen door de oude wijzen, was om de diepe impressies (samskaras) die ons aanzetten tot acties of karma, te onderzoeken. De serieuze beoefenaars kunnen zo de diepe aspecten van hun mind/ego zuiveren, waar ze toegang toe hadden in de vormeloze staat van de bewuste Diepe Slaap. Dus gedachten kunnen worden waargenomen, onderzocht en ‘losser’ gemaakt worden/ getransformeerd worden, nog voordat ze een vaste vorm hebben aangenomen. Hierdoor verliezen de gedachten en neigingen hun grip en invloed.

4 staten van bewustzijn

Er zijn 4 staten van zijn: waak-bewustzijn, droom-bewustzijn, diepe slaap en Turiya. Zoals Yoga Nidra oorspronkelijk beschreven is, beschrijft het de 3e staat. De hersengolven in deze staat van zijn zijn delta golven (in tegenstelling tot de golven van waakbewustzijn: beta golven, of in meditatie/hypnose: alpha of in diepe meditatie theta). Yoga nidra brengt je naar Turiya, het pure bewustzijn/ de ervaring van de ware realiteit/ echtheid (zelfrealisatie).

yoga nidra tegenwoordig

Tegenwoordig wordt het woord yoga nidra vooral gebruikt om ontspanningsmethoden aan te geven (die je uiteindelijk, met veel oefening, tot de staat kunnen leiden die het oorspronkelijk gebruik van het woord yoga nidra aanduidt). Hoewel Swami Satyananda Saraswati erkent dat het een staat van zijn is, heeft hij systematische ontspanningsmethoden beschreven die hij yoga nidra noemt. Dit is van grote invloed geweest op hoe het woord nu gebruikt wordt. De ontspanningsmethoden die hij beschreef hebben gelijkenissen met hypnose, geleide visualisaties en ontspanningsmethoden die ook in de Westerse psychotherapie gebruikt worden.

In de opleiding Yoga Nidra gaan we in op ontspanningsmethodes zoals die van Swami Satyananda Saraswati, maar bekijken we ook de oorspronkelijke principes en ontdek je hoe je zelf goede yoga nidra scripts kunt maken om voorbij de dualiteit glimpsen op te vangen van de ware realiteit. Je maakt een grote stap om zelf ook voorbij te gaan aan alle denken en de dualiteit. Het niet-doen leidt uiteindelijk tot de realisatie van je ware zelf – je ervaart de eenheid en het allesomvattende Zijn.

Als techniek brengt het je over het algemeen eerst tot een staat tussen slapen en waken in en je hersengolven gaan over op de alpha golven. Hierdoor leer je om je bewust te ontspannen zonder in slaap te vallen.

De ontspanning is compleet, en omvat zowel je lichaam, je gedachten als ook je emoties en energie. Door de diepe ontspanning, maak je contact met je onderbewuste en daardoor kan het ook een therapeutisch effect hebben.

Transformatie door yoga nidra

In deze staat van zijn is de mind extra ontvankelijk. Pscyhologen noemen dit ‘hypnagogische toestand’. Transformatie vindt plaats terwijl je bewust ontspant. Spanning loslaten, ontspanning, bewust zijn en gemoedsrust zijn de sleutels hierin.

Opwaartse cirkel

Met veel oefening, kun je dieper in de ontspanning gaan en zullen je hersenen ook theta golven gaan produceren. Ten slotte kan je zo diep in de ontspanning raken dat het voorbij gedachten en alle vormen gaat en gaan je hersenen delta golven produceren. De staat van diepe slaap terwijl je aanwezig en bewust blijft.

Een basis techniek

Er is een mooie basis techniek, waarin je 3 rondes maakt met je aandacht door je lichaam, van je tenen tot je kruin. In deze 3 rondes laat je je aandacht steeds meer toenemen en richt je je uitsluitend op het lichaamsdeel waar je bent, om daarna met je aandacht volledig naar het volgende lichaamsdeel te gaan.

In de eerste ronde ontspan je je lichaamsdelen, laat je ze zwaar worden en als het ware in de grond zakken. De tweede ronde is actiever: je spant een lichaamsdeel aan, houdt het even vast en laat het daarna diep ontspannen. Daarna, in de derde en laatste ronde, volg je een auto-suggestie terwijl je jezelf toestaat om volledig te ontspannen en tegelijkertijd bewust te zijn. ‘ontspan mijn (lichaamsdeel), mijn (lichaamsdeel) is ontspannen’. Alle rondes zijn vanaf je tenen langzaam omhoog tot aan je kruin. Ook gedachten, gevoelens en energie kunnen ontspannen, net als lichaamsdelen.

Het effect van zingen

Wanneer de auto-suggestie gezongen wordt, heeft het een nog groter effect, omdat er dan meerdere hersengebieden tegelijkertijd geactiveerd worden.

Een audio file voor jou

Ik heb een basis ontspanningstechniek voor je opgenomen, zodat je ervan kunt genieten wanneer je maar wilt. Deze is in het Engels.

Yoga nidra zelf ervaren?

Je bent van harte welkom om te verdiepen in yoga nidra, niet alleen als ontspanningstechniek maar ook als rechtstreeks pad naar je ware zelf. Doe mee met de yoga nidra opleiding.

Reageer onder aan deze pagina

Laat je me even weten hoe deze ontspanningstechniek voor jou uitwerkte? Ik lees het graag: plaats je reactie onderaan deze pagina.

Meer lezen?

Boek: Yoga Nidra, R. Miller PhD.

Boek: Yoga Nidra van Swami Satyananda Saraswati

Luisterboek: Yoga Nidra, The art of Transformational Sleep. Kamini Desai, PhD.

Scott Hoye & Svathi Reddy (2016) Yoga-nidra and hypnosis, International Journal of Health Promotion and Education, 54:3, 117-125, DOI: 10.1080/14635240.2016.1142061 Parker, Stephen, Swami Veda Bharati, and Manuel Fernandez. 2013.

“Defining Yoga Nidra: Traditional Accounts, Physiological Research, and Future Directions.” International Journal of Yoga Therapy 23 (1): 11–16. Prasadarao, P. S. D. V., and Paulomi Matam Sudhir. 2001.