Werken met de hartskwaliteiten uit het Boedhisme: de Brahma Vihara.
4 oefengebieden voor meditatie in het dagelijks leven

Wat betekent Brahma Vihara?

De term Brahma Vihara bestaat uit twee onderdelen:
Vihara betekent verblijfplaats, woning, het thuis van.
Brahma representeert het scheppende aspect van God (de andere twee aspecten zijn onderhouden (Vishnu) en loslaten/vergaan (Shiva)). Brahma is daardoor de God van de creatie; de schepper. In Sanskriet betekent Brahm ‘niets’ en daarom wordt de naam Brahma ook wel vertaald als ‘de heer die uit het niets creëert’. Volgens de geschriften schiep Brahma het hele universum door te mediteren.

Brahma heeft vier armen die staan voor ego, de zinnen, wijsheid en bewustzijn. De eerste twee, ego en de zintuigen, zijn actief in de aardse wereld, en de laatste twee, wijsheid en bewustzijn, zijn actief in de Goddelijke wereld.

Brahma Vihara wordt vertaald als de verblijfplaatsen van God.
Het zijn vier kwaliteiten die we versterken in en door meditatie.
Het zijn de kwaliteiten van het hart. Samen met mindful/ focus meditaties wijzen zij de weg van ego en de zintuigen naar wijsheid en bewustzijn.
Met andere woorden: het pad vanaf de aardse wereld naar de Goddelijke werkelijkheid op aarde. Als je Brahma Viharas beoefent, zul je merken dat hier een scheppende kracht vanuit gaat.

Wat zijn de vier Brahma Viharas?

1) Liefdevolle Vriendelijkheid (Metta/ Maitri)

De eerste van de vier kwaliteiten is Metta (vanuit Pali) of Maitri (vanuit Sanskriet); liefdevolle vriendelijkheid. Het wordt ook wel aangeduid als ‘goedheid’. Deze kwaliteit is het fundament van de Brahma Viharas. Het is de kwaliteit van zachtheid, vriendschap en verbinding.

Metta is een hartskwaliteit die je kunt koesteren en versterken naar jezelf toe en ook naar alle andere levende wezens. Het is de opening van het hart. Wanneer je jezelf en anderen goeds toewenst, cultiveer en versterk je deze hartskwaliteit. Je ervaart dan ook de weldaad hiervan. Je zult merken dat het een vriendelijkheid of een zachtheid is die je aanbiedt en tegelijkertijd ook ontvangt. Zoals alle brahma vihara meditaties, kun je deze apart beoefenen, bijvoorbeeld een kwartier per dag, maar ook korter en in of door je dagelijks leven. Bijvoorbeeld wanneer je merkt dat je oordeelt over iemand, kan de realisatie dat die ander ook graag goedheid in zijn leven wil, net als jij, als een metta meditatie werken. Het versterkt je intentie om anderen het goede toe te wensen en hierdoor versterk je ook je verbinding met alles.

Metta verwijst naar een kwaliteit van zorg voor alle wezens en hun welzijn. Het is een verbindende kwaliteit. Meer over Metta & een meditatie.

2) Compassie/ mededogen (Karuna)

De tweede kwaliteit is compassie of mededogen. Het is iets specifieker dan liefdevolle vriendelijkheid; het is liefdevolle vriendelijkheid in het geval van lijden (van anderen of onszelf). Het betekent simpelweg aanwezig zijn bij de pijn die ervaren wordt. Compassie is het meetrillen van het hart als reactie op het lijden in de wereld en er tegelijkertijd bij aanwezig zijn. Als we in contact komen met pijn of lijden, is onze eerste reactie vaak om er vandaan te bewegen, het te willen oplossen of om mee te lijden. Maar als je deze 3 reacties kunt laten, merk je dat het openen van je hart en aanwezig blijven verbindend werken en transformatie mogelijk maken.
In een compassiemeditatie versterk en cultiveer je barmhartigheid. De intentie om zorg te dragen voor het lijden van onszelf en anderen, in plaats van het weg te duwen. Het helpt je ook om minder afkeer van lijden te ontwikkelen (en daarmee gelijkmoediger worden; Brahma vihara 4). Lees meer over karuna en compassievol leven in 5 stappen.

3) Mede-vreugde (Mudita)

De derde kwaliteit is mede-vreugde. Dit is de praktijk van het waarderen van vreugde en geluk, voor onszelf en ook voor anderen. Het is dus ook liefdevolle vriendelijkheid, toegespitst op vreugde. Het gaat over het delen in de vreugde, zonder oordeel. Als we zelf vreugde ervaren, betekent het nog niet dat we er echt van kunnen genieten. Wellicht zit er nog oordeel op (bijvoorbeeld denken het niet verdiend te hebben) of weet je bijvoorbeeld dat het maar van korte duur zal zijn, wat maakt dat je er niet echt van kunt genieten. Mede-vreugde is het pure genieten van de vreugde die er is. Als anderen vreugde kennen, kun je mede-vreugde voelen als je er geen jaloezie of oordeel tussen laat komen.

Mede-vreugde meditaties openen je hart om de vreugde te ervaren in en om je heen. Er blijken best veel weerstanden en belemmeringen te zijn om pure vreugde te ervaren, en door meditaties op mede-vreugde worden deze steeds minder en kunnen ze oplossen. Lees meer over mede-vreugde.

4) Gelijkmoedigheid (Upekkha/ Upekṣā)

De vierde kwaliteit is gelijkmoedigheid. Gelijkmoedigheid kan worden gezien als de balans, waardoor we in alle omstandigheden aanwezig kunnen zijn en ons hart kunnen blijven openen. De kwaliteit van stabiel blijven, wat er ook gebeurt. Een rots in de branding, een prachtig evenwicht. Gelijkmoedigheid helpt ons om ons geluk niet te baseren op de omstandigheden of de acties en gevoelens van anderen. Deze kwaliteit is ook een soort bedding waarop de andere drie kwaliteiten kunnen gedijen. Gelijkmoedigheid wordt geassocieerd met acceptatie, berusting, geduld, stabiliteit en geen oordeel hebben.

Door meditaties/ het beoefenen van gelijkmoedigheid, besef je ook dat het geluk en het lijden van iemand anders ook bij die ander hoort. “Alle wezens zijn verantwoordelijk voor hun eigen karma.” Gelijkmoedigheid leert je acceptatie en geduld met anderen en ook met jezelf.

Hoewel je in de beoefening de verbinding met anderen ervaart, gaat het beoefenen van deze vier kwaliteiten van het hart over je eigen ontwikkelingsweg. Het openen van je eigen hart.

Wil je verdiepen in de Brahma Vihara?

Als je je aangesproken voelt tot deze hartskwaliteiten, kom dan naar het verdiepingsweekend met dit thema.

Welke van de 4 hartskwaliteiten spreekt jou het meest aan? Ik lees ze graag; geef hieronder een reactie.