wijsheid tantras fixed mindset growth mindset

De wijsheid van de tantras

Hoe kun je de wijsheid van de tantras in je opnemen?

Kort samengevat is de wijsheid van de tantras dat alles één is. Maar hoe kun dat ook zo ervaren?

De algemene boodschap van de tantras is dat het Bewustzijn/ de Essentie/ het Goddelijke enerzijds en de fenomenale wereld/ alle vormen/ het gemanifesteerde anders helemaal niet enerzijds en anderzijds zijn; ze zijn één. Alle vormen zijn een uitstraling van het Goddelijke, en dus ben jij ook Goddelijk.

In de tantrische geschriften schuilt een ongekende wijsheid, die je steeds dieper in je op kunt nemen, en kunt gaan belichamen en uitstralen. Hiervoor heb je vooral een flexibele geest nodig, een open mindset.

Beginnen in 5 stappen

Christopher Wallis beschrijft in zijn book Tantra Illuminated een stappenplan van 5 stappen om een begin te maken met het belichamen van de wijsheid van de tantras:

  1. het loslaten van een vast idee van de realiteit
  2. loslaten van gehechtheid en afkeer: toegewijd zijn aan de waarheid
  3. loslaten van de mind-logica
  4. beginnen met het ervaren van het Goddelijke/ de Essentie
  5. beoefenen van de morele waarden/ zuivering van de geest

In dit blog zal ik de eerste stap wat verder uitleggen:

Stap 1: Loslaten van een vast idee van de realiteit

We identificeren ons over het algemeen sterk met onze gedachten, die we voor ‘waar’ of wijsheid aannemen, en onze gedachtenpatronen bepalen onze blik op de wereld. Je kent vast wel iemand wiens wereldbeeld heel anders is dan de jouwe, en weet dat diegene de wereld heel anders moet ervaren dan jij.

Kunnen we vertrouwen op onze zintuigen?

In het Westen groeien we meestal op met het idee dat de realiteit zoals we die met onze 5 zintuigen waarnemen, de waarheid is. Dat we de waarheid dus alleen kunnen waarnemen via onze 5 zintuigen (zien, horen, proeven, ruiken, aanraken).

Maar is dat alles wat er is? Vliegen hebben bijvoorbeeld facet-ogen; voor hen ziet de wereld er heel anders uit. En afhankelijk van onze gedachten (vinden we iets saai, of machtig interessant) en focus ervaren we ook iets anders – tijd wordt rekbaar, pijnbeleving kan anders zijn bij dezelfde prikkels, etc. etc.

Is ons denken lekker comfortabel?

Maar we zijn wel heel erg gewend om de wereld waar te nemen zoals we dat doen, en dat geeft een veilig gevoel. Zo blijven we binnen onze comfort-zone. Dit rationele bewustzijn heeft vanaf ongeveer 500 voor Christus de overhand.

Vanuit verschillende spirituele stromingen wordt gezegd dat juist dit rationele bewustzijn niet kan leiden tot de waarheid, maar dat het afgescheidenheid en een soort verdoofdheid tot gevolg heeft, en uiteindelijk destructie van alles. Want het overschaduwt alle andere aspecten van het leven, zelfs tot in die mate dat we niet meer de natuurlijke dynamiek kunnen waarnemen tussen het ervarende object (jijzelf) en het object dat ervaren wordt (wat je ziet, hoort, ruikt, proeft of aanraakt).

Daardoor vervreemt het ons van de wereld waar we in leven, en ervaren wij onszelf als afgescheiden, als alleen, en niet meer verbonden met al wat is.

Georg Feuerstein vergelijkt deze staat van zijn, het uitgangspunt dat het rationeel bewustzijn alles is en de waarheid vertegenwoordigt, met een verslaving.

Ons rationeel denken een verslaving?

In zijn boek ‘The deeper dimension of Yoga‘ geeft hij 6 redenen waarom het rationele denken dat het Westen zo voorstaat, alle kenmerken heeft van een verslaving. Het is de staat van zijn van de absoluut ongetrainde mind.

  • de dualistische perceptie van jezelf en de wereld is niet natuurlijk, maar de meesten ontkennen dat er iets verkeerd mee is. Deze perceptie is de ‘gouden standaard’ die we als normaal ervaren, en daarmee ontkennen andere staten van bewustzijn en de kracht en waarde daarvan.
  • Net zoals drugs of alcohol of games, leidt deze staat van zijn – als overmatig beoefend – tot isolatie en angst.
  • Het rationeel denken/ het ego is zeer sterk, en in het algemeen is er het geloof dat het niet te overwinnen is. Daarnaast, vanwege de gouden standaard, is er ook weinig hoop op het bereiken van iets anders, de mogelijkheid van de goede wereld waarover de spirituele tradities vertellen.
  • het rationeel bewustzijn is erop gericht om de dingen hetzelfde te houden (dus, het experimenteren met andere staten van zijn wordt niet gewaardeerd)
  • In het rationeel bewustzijn zit een inflexibiliteit. Het is een dogma en dat moet waar zijn/ we moeten gelijk hebben. Want als het niet gelijk zou hebben, zou het er niet meer zijn.
  • Maar ondanks dat het met hand en tand verdedigd wordt, brengt het een diep lijden voort, met als wrange vruchten afscheiding en egoisme.

Sprituele paden, dus onder andere de tantras, bieden een weg uit deze verslaving; deze vastgeroeste perceptie van de wereld. Zo train je je denkgeest/ je mind, zodat je Vrijheid creeert.

Om wat losser te komen van een vast idee van de realiteit, één vast idee en denken dat dat de waarheid is, zijn de volgende vragen heel behulpzaam:

Vragen om echt aandacht aan te besteden en meer wijsheid te ontdekken

  • Zijn de dingen werkelijk zoals ik ze waarneem/ zoals ik denk dat ze zijn?
  • Hoe weet ik dat dat zo is?
  • Is mijn perceptie de enige waarheid?
  • Wat doe ik als ik waarneem; wat ‘maak’ ik van anderen of situaties/ hoe interpreteer ik ze, en doe ik daarmee wel recht aan de ander of de situatie?
  • Waar komen mijn interpretaties (mijn ‘maaksels’) vandaan, en is dit het enige dat ik ervan kan maken, of zijn er meerdere mogelijkheden?
  • Wat zou dit zijn zonder dat ik er iets van maak/ zonder dat ik er een interpretatie opplak?

Je kunt deze vragen contempleren of erop mediteren door één gebeurtenis te nemen, of in het algemeen één van je vaste ideeen te bevragen.

Dieper doordringen in de wijsheid van de tantras?

Regelmatig geef ik gratis online informatie-ochtenden voor de Hatha yoga opleiding, gebaseerd op de rijke nondualistische tantrische filosofie. Laat even weten als je meer wilt weten over deze opleiding.

Doe mee aan één van de verdiepingsweekenden. Voor je eigen verdieping, of als YA bijscholing, met 17 contact uren. Uiteraard veilig volgens Corona maatregelen.

Wil je meer achtergonden weten, koop dan het boek:
Tantra Illumiated, van Christopher Wallis of
The Deeper Dimension of Yoga, van Georg Feuerstein.

Laat wat van je horen.

Laat je even weten wat je van dit blog vindt? Of beschrijf hieronder welke vraag de meeste impact heeft. Ik lees het graag; alvast bedankt!


meer blogs over yoga filosofie

29 comments

  • Anniek schreef:

    Het is heel herkenbaar, en vooroordelen zijn dan snel gemaakt. Ik probeer regelmatig neutraal naar een situatie te kijken, wat steeds beter gaat. Hierdoor voel ik mij veel vrijer en ervaar ik minder belast, maar er is zeker nog een weg te gaan. Goed om hier meer bij stil te staan en deze hulpvragen kunnen er goed bij helpen.

    Dankjewel voor je blog

  • Johanna schreef:

    Mooi verwoord. Ik weet nog goed hoe moeilijk ik deze vond, de weerstand in mn hoofd tijdens de oefeningen. Nu, een aantal maand verder valt t meer op zn plek. Mooi zo’n proces; de bewustwording, anders kijken en voelen…

  • PvH schreef:

    Hoi Marloes, bedankt voor je blog! Ons rationeel denken is inderdaad een verslaving maar wat is het een klus om hieraan te werken! Inzicht is stap 1. 😅

  • kva schreef:

    Als je in meditaties ziet wat er gebeurt in je hoofd en wat voor “afvalvat” van gedachten er in je omgaat, dan geeft het ook wel een gevoel van vrijheid als je je bewust wordt dat je gedachten niet bepalen wie jij bent. Dat je wat luchtiger omgaat met je standpunten, wensen en meningen. Mooie oefening om bewust mee bezig te blijven.

  • Renée schreef:

    De vraag die op mij het meest impact heeft is ‘Waar komen mijn interpretaties (mijn ‘maaksels’) vandaan, en is dit het enige dat ik ervan kan maken, of zijn er meerdere mogelijkheden?’. Door bewust met deze vraag bezig te zijn merk ik dat ik al veel opener sta voor dat wat ik waarneem en er objectiever naar kan kijken. Ik vind het interessant om patronen te herkennen in waar mijn interpretaties vandaan komen en vind het prettig om dit wat meer los te leren laten en opener te kijken naar andere mogelijkheden. Fijn om mee te oefenen!

  • Cassandra schreef:

    Mooie wijsheden! Zelf ben ik met deze vraagstukken altijd bezig geweest maar steeds voornamelijk vanuit mijn hoofd. Door daadwerkelijk de tantra te beoefenen lukt het mij steeds beter om uit dat hoofd te gaan. Een kostbaarder geschenk kan je jezelf en de wereld om je heen eigenlijk niet geven. Mooie blog Marloes!

  • Esmeralda schreef:

    Hele mooie blog en heel herkenbaar! Door het lezen van deze blog realiseer ik mij dat is best veel vaste ideeën heb van de realiteit. Het is heel fijn om je denkgeest te trainen met vragen zoals; is mijn perceptie de enige waarheid? Waar komen mijn interpretaties vandaan? Ik heb deze vragen de afgelopen dagen gesteld aan mijzelf. Ik heb opgemerkt dat mij geest vol zit met vaste patronen en vooroordelen. Mijn geest heeft nog veel training nodig om los te komen van vaste percepties. Bedankt voor deze blog!

  • Anne schreef:

    Hoi Marloes,

    Mooi beschreven weer en heel erg waar. Maar jee, wat is het taai, zo’n verstand 🙂 Ik merk dat het zo snel gaat, het oordelen, het categoriseren. Logisch, zoals je zegt hebben we onze mind de overhand gegeven en is het de ‘gouden standaard’, maar soms ervaar ik het trainen van de geest echt als tegen de stroom in zwemmen. De momenten dát mijn geest even stil is, zijn echt heerlijk. Ik merk dan ook dat een meditatie vaak meer ‘doet’ in het leren herkennen van gedachten als gedachten en niet als de waarheid, de vragen die je noemt benader ik toch weer rationeel en laten me soms een beetje in hetzelfde kringetje ronddraaien.
    Hoe dan ook, het is zo bevrijdend om te begrijpen dat je niet alles hoeft te geloven wat je denkt! Dank hiervoor.

  • José schreef:

    Ik merk dat de tekst me overweldigd. Zoveel wijsheid en zo ontzettend eng. Ik voel een enorme weerstand, hoor veel ja maar’en opkomen. Alles in mij wil ertegen vechten, vasthouden aan mijn oude, bekende, vertrouwde denken. Heel leerzaam om op te merken hoe ontzettend sterk dit gevoel is.

    In de tekst word ik het meest getriggerd door deze zin:
    Want als het niet gelijk zou hebben, zou het er niet meer zijn.
    Dit beschrijft precies hoe het voelt voor mij. Het voelt alsof ik aan een tak boven de afgrond hang en ik uit alle macht die tak vasthoud. Ik merk steeds meer dat ik een keuze heb om te blijven vasthouden aan de tak (van ego en rationeel denken) of loslaten.
    Ik weet dat ik niet voor altijd aan die tak kan blijven hangen, dat houd ik niet vol.
    Maar wat als ik loslaat en heel ver naar beneden stort?
    Maar wat als ik loslaat en vlieg?(winnie the pooh wijsheid 😉 )

  • Lauren schreef:

    Fijne blog en heel herkenbaar! Ik heb mijn gedachten altijd heel serieus genomen en gezien als ‘waarheid’, ik dacht altijd dat mijn rationele vermogen een van mijn sterkste eigenschappen was. Nu kan ik goed inzien dat, hoewel ik er soms ook voordeel aan heb (gehad), ik mezelf ook veel onzekerheid en angst heb ingepraat. Ik ben zelf soms in mijn hoofd mijn grootste vijand, terwijl ik denk dat er daaronder echt iemand zit die graag los wil komen en veel te delen heeft met de wereld, eigenlijk zoals ik als kind was. Zijn de dingen wel werkelijk zoals ik denk? Wie zegt dat ik gelijk heb, dat wat ik denk ook waar is? Deze vragen helpen me om mezelf daarin wat minder serieus te nemen. Maar wederom, iets wat ik met mijn gedachten dan weer stuur, toch?

    • MarloesvdK schreef:

      Ja, zo is het, dat is ook weer de denkgeest met zijn gedachtepatronen :). Als het je meer openheid brengt, minder vast en minder ‘gelijk hebben of willen hebben’, dan brengt de denkgeest je wat dichter bij je ware zelf en kun je gemakkelijker de wereld ervaren van Zijn, achter/onder/voorbij de dualiteit.

  • Emmy schreef:

    Deze tekst raakt mij wel. Ik besef dat ik zo ontzettend rationeel leef. Mijn Ego en rationeel denken willen alles hetzelfde houden en dat creëert voor mij een constante angst. Het vasthouden aan iets, bang om het kwijt te raken, maakt dat ik star kan denken. Dat ik angstig ben geworden voor het leven eigenlijk. Het raakt mij omdat ik er bewust van ben. Het maakt dat ik situaties kan veroordelen of beoordelen, bestempelen als waar/niet waar, wel/niet doen want iets is goed/niet goed, maar alleen vanuit mijn vastgeroeste perceptie. De perceptie die ik mijzelf heb aangeleerd en is geconditioneerd. Het maakt ook dat ik ontzettend geraakt kan worden door andermans ‘oordelen’. In feite beoordeel en veroordeel ik voornamelijk mijzelf. De gedachten willen winnen. terwijl ik voel dat mijn gedachten iets uit angst willen vasthouden. Die struggle merk ik het laatste jaar op. Ego die alles bij het oude wilt houden, terwijl IK wil uitbreken. Ik kijk uit naar het moment dat ik meer vrij mag zijn. De vragen neem ik mee in mijn dagelijks leven, om nog meer bewust te worden, om te oefenen, om vrij te kunnen zijn/komen van mijn vastgeroeste perceptie.

    Dank voor deze blog.

  • Petra schreef:

    Hoi Marloes,
    In het verleden dacht ik, dat andere mensen wel hetzelfde moesten zien als ik. Iets anders kon in mijn beleving niet waar zijn. Zij hoorden en zagen toch hetzelfde?
    Maar in de loop der tijd begreep ik dat het niet zo was. Er zijn verschillende invalshoeken en belevingen. Mijn gedachte was altijd: ik weet wat ik zie. Het gaf mij een zekerheid. Maar deze gedachte en zekerheid heb ik los moeten laten.
    De eerste vraag: Zijn de dingen werkelijk zoals ik ze waarneem/ zoals ik denk dat ze zijn? Dit vind ik een mooie onderzoekende vraag. Laat los bij wat je zeker denkt te weten en sta open voor andere waarheden is nu mijn eigen boodschap.

  • Karin schreef:

    nog even een aanvulling: ik denk dat de vaste, diepe overtuiging van een ander ook enorm van invloed kan zijn op de vrijheid die ik zelf voel om mijn eigen gevoel en/of mening te merken of voelen, daar toegang tot te hebben, al voordat ik weet dat dat (dat het niet vanuit mezelf komt) aan de hand is. In die zin zijn mijn maaksels niet eens altijd van mij. Op een bepaalde manier maakt dat alles nog complexer

  • Sanne schreef:

    Fijn uitgelegd en mooie vragen om op te reflecteren/contempleren. De vraag die in me opkomt is: hoe ga je om met angst die ervaren kan worden bij het verkennen van ‘andere’ realiteiten? Bij het afbrokkelen van het ‘ik’ en de wereld zoals je die dacht te kennen. Ik kan dan soms het gevoel hebben ‘wat blijft er over?’ Waar vind je dan grond? Of is het echt een kwestie van het opgeven van elke vorm van grond en overgeven aan het ‘niets’?

    • MarloesvdK schreef:

      Hai Sanne, er kan zeker veel weerstand of angst zijn. Als het lukt om je meteen over te geven aan het ‘niets’ dan is dat heerlijk. Als dat niet lukt, kun je of stoppen voor het moment en je tolerantie voor ‘niets’ langzaam uitbreiden door dit soort vragen of meditaties veel te herhalen, of je kunt nieuwe grond vinden: nieuwsgierigheid opbrengen naar het ‘niets’, jezelf bevestigen dat dit een mooie open ruimte is waarin je nog niet weet wat het is/ wat je ermee kunt, maar de hypothese hanteren dat de leegte of het ‘niets’ een prachtig aanwezig veld is met zoveel potentie. Dat wat nog niet gemanifesteerd is, is een grote openheid die schitterend is als je er ontspannen in kunt verblijven. Dus doorademen en aanwezig blijven bij dat wat er is, ook in andere realiteiten.

  • Karin schreef:

    Hoi Marloes,
    Ik denk dat het heel goed is om bewust te worden van mijn eigen gedachten en inderdaad hoe ‘vaststaand’ ik die vind. Aan de ene kant weet ik uit ervaring dat de ‘manier van kijken’ enorme impact heeft op hoe het voelt, aan de andere kant is het (nog) geen vanzelfsprekendheid en laat ik me te gemakkelijk meeslepen door mijn gedachten. Af en toe stil staan en bewust andere manieren van kijken ‘uitproberen’ en voelen wat het doet met mijn gevoel/emotie/lijf is een mooie les om zo vertrouwder te raken

  • Sanne schreef:

    Hey Marloes,
    Ik vind het een bevrijdend om te realiseren dat er meerdere vormen van bewustzijn zijn en dat het rationele bewustzijn er maar één van is. Ik kan nogal een “hoofd op pootjes” zijn en het uitgangspunt van meerdere vormen van bewustzijn geeft me een gevoel van ruimte en mogelijkheden. Het helpt me de interpretaties die mijn ratio doet over de realiteit meer in perspectief te zien. En het maakt te nieuwsgierig die andere manieren van bewustzijn te leren kennen. Om zo – wie weet – ook andere realiteiten te zien, of de realiteit anders te zien, of…(iets wat nu nog buiten mijn rationele voorstellingsvermogen ligt 😉

  • Esther schreef:

    Hoi Marloes,

    Wat indruk maakt bij mij, is dat het rationele denken zoveel kenmerken van verslaving heeft. Ikzelf kan zelf tijdens mijn werktijden op kantoor enorm in mijn ratio zitten. Zo sterk dat ik er thuis niet uitkom en mijn hoofd blijft malen. Alsof ik een mantra vanuit het ratio opdreun.

    Door direct andere kleding aan te trekken en mezelf terug te trekken om te mediteren, kom ik weer in een andere vibe. Ik zit dan meer in mijn lijf en de mantra gaat uit mijn hoofd. Nu ik het zo beschreven zie staan, zie ik de overeenkomst met verslaving. Je kan niet stoppen en gaat alleen maar meer in je hoofd zitten. Ik ga oefenen met observeren wat ik ervaar op basis van ruiken, proeven, zien, horen en aanraken. Misschien ook mijn gedachten observeren, want kan best druk zijn daar.

  • Paulie schreef:

    Hi Marloes,

    Wat ik heel interessant vind is het steeds meer bewust worden van je gedachten, het observeren en vervolgens onderzoeken of er ook een andere manier van kijken is. Dit maakt dat je je niet meer automatisch laat leiden door je ego/rationele bewustzijn maar ook open staat tot andere interpretaties, en dat je uiteindelijk veel dichter bij jezelf/bij je kern kan komen. Maar dat vergt wel wat oefening 😉

    • MarloesvdK schreef:

      Zeker vergt het veel oefening, en geduld en doorzettingsvermogen, maar de weg is minstens zo belangrijk als het resultaat 🙂😇

  • Carolien schreef:

    Wat zou het mooi zijn als we allemaal wat meer op deze manier met elkaar zouden kunnen leven. Als we onze gedachten en interpretaties (en daardoor onze oordelen over jezelf en elkaar) los kunnen laten leef je meer vanuit jezelf, vanuit wie je echt bent. En dat is liefde en warmte. Dat geeft rust en meer begrip voor jezelf en ook meer begrip en respect naar elkaar.

  • saskia schreef:

    Hoi Marloes,
    Ik merk dat als ik het lees het in een (groot) aantal gevallen ook nog wel heel fijn vind als er wel wat uniformiteit is bijv. dat iedereen weet dat een printer print. Makkelijker vind ik het om het op oordelen over mensen of situaties toe te passen omdat ik weet dat er daar meerdere waarheden zijn en het meervoudig kijken juist bijdraagt aan eenheid en non dualistisch denken (niet goed of fout).
    Groet,
    Saskia

    • MarloesvdK schreef:

      Hai Saskia,
      Dank voor je reactie!
      Je kunt voor de ‘waarheid’ ook de ‘essentie’, of de ‘diepere waarheid’ lezen. Het idee is niet dat een printer geen printer zou zijn, en we kunnen nog steeds alles uit de fenomenale wereld waarnemen en gebruiken als we het rationeel bewustzijn niet meer als de gouden standaard zouden hanteren. Er wordt wel gezegd dat de denkgeest een goede knecht is, maar een slechte meester. Als je het rationeel bewustzijn niet meer als enige bewustzijn gebruikt, dan verrijk je je leven met ook andere bewustzijnsstaten. Deze kunnen je meer begrip geven van de diepere waarheid, die buiten de fenomenale wereld om en in/achter/onder de fenomenale wereld ligt.

    • Johanna schreef:

      Leuke weg om te volgen, de bewustwording van je gedachten en wat is de waarheid. Leuke oefening!

  • alexandra dietzsch schreef:

    Dank je wel Marloes. Ik denk bijna iedere ochtend aan je, als ik mijn dagelijkse Yoga oefeningen doe.
    Je blog van vandaag biedt een grote stap aan. Ik ga er mee aan de slag. Fijn dat er een nieuw licht op de wereld komt, helder en zuiverder in het nieuwe jaar. Ik wens je dat je verder mag gaan op je weg in het licht. van harte, Alexandra

    • Marloes van der Kamp schreef:

      Hai Alexandra,
      Dank je wel voor je reactie! Fijn om te lezen. En fijn dat je nog elke dag yoga doet. Heerlijk :).
      Heb het goed, en inderdaad: op naar een helder, licht en zuiver nieuw jaar!
      Marloes

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *